سندرم مفاصل ساکروایلیاک

سندرم مفاصل ساکروایلیاک


سندرم مفصل ساکروایلیاک (SI-sacroiliac Joint Syndrome) چیست؟


درد مفصل ساکروایلیاک، در نواحی انتهایی ستون فقرات کمری و باسن حس می‌شود. این درد به علت آسیب‌دیدگیِ مفاصلی که بین ستون فقرات و لگن وجود دارند، به وجود می‌آید. در تشخیص سندرم مفصل ساکروایلیاک، تشخیص دقیق و صحیح اهمیت دارد. در اوایل قرن 20 ام، کمردرد را معمولاً به سندرم مفصل ساکروایلیاک نسبت می‌دادند. به عبارتی هر دردی که در ناحیه‌ی کمر، باسن یا پا تشخیص داده می‌شد را به این سندرم نسبت می‌دادند.



مفاصل SI، بین استخوان خاجی و استخوان‌های ایلیاک قرار گرفته و ستون فقرات را به لگن متصل می‌کنند. این دو مفصل، سبب برقراری تعادل شده و در راه رفتن و بلند کردن اجسام، نقش اصلی را ایفا می‌کنند. در اطراف مفاصل SI رباط‌ها و عضلات قوی وجود دارند که از آنها حمایت می‌کنند. گستره‌ی حرکتی این مفاصل در حالت طبیعی کم است. با افزایش سن، بروز آرتروز و سفت شدن رباط‌ها، به تدریج غضروف مفصلی تخریب شده و یک سطح تماس مستقیم بین استخوان‌های این مفاصل ایجاد می‌شود که منجر به درد خواهد شد.
نام‌های دیگر این عارضه عبارتند از: درد مفصل SI، اختلال در عملکرد مفصل SI، کشیدگی مفصل SI، و التهاب مفصل SI.


چه دلایلی سبب بروز سندرم مفصل SI می‌شوند؟


شل و سفت شدن رباط‌ها می‌تواند سبب درد در مفصل SI شود؛ که این شرایط ممکن است بر اثر زمین خوردن، تصادف، بارداری و زایمان، و یا انجام عمل ستون فقرات / مفصل ران (لامینتومی، فیوژن ستون فقرات کمری) به وجود آید.
درد مفصل SI، ممکن است به دلیل عدم هماهنگیِ حرکت این مفاصل هم باشد. این عدم هماهنگی می‌تواند نتیجه‌ی بلندتر بودن یا ضعف یکی از پاها و یا به دلیل آرترزو مفصل زانو یا هیپ باشد.
بیماری‌های خودایمنی، مانند انکیلوزین اسپاندیلو آرتروپاتی (Ankylosingspondyloarthropathy – بیانگر دسته‌ای از بیماری‌های مفصلی است) و یا مشکلات بایومکانیکی از جمله: پوشیدن کفش نامناسب یا پوشیدن بوت درست پس از جراحی پا / مچ پا، می‌توانند سبب تخریب مفاصل SI (Degenerative Sacroiliitis) شوند.


سندرم مفصل SI چه علائمی دارد؟


علائمِ سندرم مفصل ساکروایلیاک، معمولاً با علائم سایر عارضه‌های مربوط به کمر اشتباه گرفته می‌شوند. در بیشتر موارد، چندین الگوی درد مشابه در ناحیه کمر و لگن وجود دارند که تشخیص سندرم مفصل ساکروایلیاک را دشوار می‌کنند.
  • درد در ناحیه کمر
  • درد در ناحیه باسن
  • درد در ران
  • عدم توانایی نشستن طولانی مدت در یک جا به علت درد
این علائم ممکن است با فعالیت‌هایی مانند: نشستن، ایستادن، خوابیدن، راه رفتن، رانندگی، و یا بالا رفتن از پله‌ها، بدتر شوند. اغلب نشستن یا خوابیدن به سمتی که مفصل آن دچار آسیب شده، دردناک خواهد بود. تغییر دادن وضعیت بدن (به طور مثال از حالت نشسته به ایستاده) نیز ممکن است دردناک باشد.


سندرم مفصل SI چگونه تشخیص داده می‌شود؟


اولین قدم در تشخیص این عارضه بررسی پیشینه‌ی پزشکی بیمار و انجام معاینات جسمانی لازم است. این پیشینه‌ی پزشکی شامل: جزئیات دقیق بیماری، محل درد و هرگونه مشکلی که ایستادن یا خواب شما را با مشکل مواجه کرده، می‌باشد.
در طول معاینات جسمانی، پزشک به منظور یافتن محل دقیق درد ممکن است از شما بخواهد تا در وضعیت های مختلفی قرار بگیرید. همچنین برای یافتن نقاطی که به درد حساس هستند، مفاصل SI و اطراف آنها را لمس می‌کند.
تست کلینیکی که به منظور معاینه‌ی مفاصل ساکروایلیاک از شما می‌گیرند، ممکن است شامل تست های زیر باشد. اگر در طول این تست ها شما دردی حس کردید، نشان دهنده‌ی این خواهد بود که به احتمال قوی مفاصل ساکروایلیاک شما درچار مشکل شده‌اند.
این تست ها عبارتند از:
  • تست دیستراکشن (Distraction Test). پزشک مفاصل ساکروایلیاک را کمی از هم باز کرده و به آنها فشار وارد می‌کند.
  • تست کامپرِشِن (Compression Test). پزشک مفاصل ساکروایلیاک را به هم نزدیک می‌کند، اگر دردی حس شد یعنی اینکه آن مفصل دچار مشکل شده.
  • تست گانسلن (Gaenslen’s Test). بیمار بر روی یک تخت می‌خوابد به طوری که هر دوپا را در سینه جمع کرده و یک طرف باسن از تخت بیرون باشد. پا، در سمتی از باسن که از تخت بیرون است، آویزان می‌شود و در سمتی هم که تخت زیر باسن قرار گرفته خم می‌ماند. در این وضعیت، مفصل SIای که دچار مشکل هستند، تحت فشار قرار گرفته و درد می‌گیرد.


  • تست پاتریک (Patrick’s Test). پاشنه‌ی یکی از پاها به صورت صلیبی بر روی زانوی پای مخالف قرار می‌گیرد. سپس به زانویِ پایی که به صورت صلیبی قرار گرفته، برای ارزیابی میزان درد و توانایی حرکت، فشار وارد می‌شود.


پزشک ممکن است انجام تست‌های تشخیصی دیگری را نیز برای شما تجویز کند. برای بررسی مشکلات احتمالیِ موجود در مفصل SI ممکن است از تصویربرداری ایکس‌ری استفاده شود. سی‌تی اسکن هم می‌تواند جزئیاتی از سطح پوشاننده‌ی مفاصل SI و استخوان‌های اطراف این مفاصل را در اختیار پزشک قرار دهد. اگر تصویر ایکس‌ری نشان دهد که مفصل ساکروایلیاک شما دچار مشکل شده است آنگاه پزشک معالج شما ممکن است برای بررسی جزئیات بیشتر برایتان سی‌تی اسکن را نیز تجویز کند. به کمک اسکن استخوان می‌توان تشخیص داد که آیا مفاصل SI دچار التهاب شده‌اند یا خیر. نقاط ملتهب در تصاویر اسکن استخوان به صورت نقاطی تیره رنگ (Hot Spot) نمایان می‌شوند.

تزریق در مفصل ساکروایلیاک

در راستای تشخیص سندرم مفصل SI، پزشک شما ممکن است تزریق فلوئوروسکپی در مفاصل SI را برایتان تجویز کند. در طول این تست در مفصل ساکروایلیاک، بی‌حسی موضعی تزریق می‌کنند و پزشک برای اطمینان حاصل نمودن از تزریق داروها دقیقاً در ناحیه‌ی مورد نظر، از فلوئوروسکوپ استفاده می‌کند. مفاصل SI در قسمت بالایی باسن قرار دارند و توسط عضلات ضخیمی پوشیده شده‌اند. بنابراین انجام تزریق بدون راهنمایی دقیق، دشوار خواهد بود. فلوئوروسکوپ یک دوربین تلویزیونی مخصوص می‌باشد که با استفاده از پرتوی ایکس مکان دقیق سوزن را بر روی مانیتور نشان داده و به پزشک کمک می‌کند تا تزریق دقیقی را انجام دهد.
به محض یافتن مکان مناسب تزریق، مفصل مورد نظر را بی‌حس می‌کنند. اگر با انجام تزریق درد شما از بین رود، آنگاه پزشک اطمینان حاصل می‌کند که درد مربوط به مفصل ساکروایلیاک می‌باشد و نه ستون فقرات کمری. برای تسکین درد، کورتیزون (Cortisone) به مواد تزریقی اضافه می‌کنند. کورتیزون یک داروی مسکن است که تورم و درد حاصل از آرتروز در مفصل را تسکین می‌دهد. تاثیر این آمپول موقتی بوده اما می-تواند تا چند ماه به طول بیانجامد.


چه راه هایی برای درمان سندرم مفصل SI وجود دارد؟


درمان بدون جراحی

بیماران معمولاً برای درمان درد مفصل SI، تحت فیزیوتراپی قرار می‌گیرند. یک برنامه‌ی توانبخشی مناسب به کاهش درد و التهاب در مفاصل SI، بهبود توانایی حرکتی و قدرت شما کمک نموده و انجام فعالیت‌های روزانه را برای شما راحت می‌کند.
گستره‌ی حرکتیِ مفصل SIای که دچار سفتی یا قفل‌شدگی شده است را می‌توان با انجام حرکت‌های کششی مناسب بهبود بخشید. در شرایطی که مفصل شل شده باشد مانند آرتروز و یا آسیب به رباط‌های آن، از درمان‌هایی که به پایدارسازی مفصل کمک می‌کنند، استفاده می‌شود. تمریناتِ پایدارسازی، شامل تقویت عضلات و طرز ایستادن می‌باشد. جلسات فیزیوتراپی شما بسته به توصیه‌ی پزشکتان ممکن است به مدت 6 هفته، هفته ای دو تا سه جلسه به طول بیانجامد.
هدف از انجام فیزیوتراپی، کمک به شما می‌باشد تا:
  • راه‌هایی برای کنترل علائم و مدیریت شرایط خود بیاموزید
  • طرز ایستادن صحیح و شیوه‌ی حرکت مناسب، جهت کاهش ایجاد کشیدگی و درد در مفاصل SI را بیاموزید
  • مفصل SI تنظیم شود و گستره‌ی حرکتی مطلوب را دوباره بدست آورد
پزشک به منظور پایدارسازیِ مفصل SI شل شده، ممکن است استفاده از کمربند ساکروایلیاک را به شما پیشنهاد کند. این کمربند به دور لگن بسته می‌شود و مفاصل SI را به هم نزدیک کرده و سفت نگه می‌دارد.

تزریق در مفصل ساکروایلیاک

تزریق در مفصل، یک فرآیند کم تهاجمی بوده که در آن به مفصل دردناک، ترکیبی از کورتیکواستروئید (Corticosteroid) و داروی ضد درد (Analgesic-Numbing Agent) را تزریق می‌کنند. همانطور که گفته شد، کورتیزون یک داروی مسکن می‌باشد که التهاب و درد حاصل از آرتروز در مفصل را برطرف می‌کند. استروئید هم سبب کاهش تورم و التهاب اعصاب می‌شود. تاثیر این تزریق موقتی است اما می‌تواند تا چند ماه به طول بیانجامد. اگر انجام تزریق به کاهش درد کمک نمود، می‌توان حداکثر سه بار در سال این تزریق را تکرار کرد.

اَبلیشن عصب (Nerve Ablation)

به روند تزریق در مفصل یا عصب، "ایجاد انسداد (Blocks)" نیز گفته می‌شود. اگر انجام تزریق در کاهش درد بیمار تاثیرگذار باشد، می‌توان نتیجه گرفت که ابلیشن عصب گزینه‌ی مناسبی خواهد بود. ابلیشن عصب، پروسه‌ای است که در آن به منظور جلوگیری از انتقال پیام درد به مفصل، با استفاده از یک جریان الکتریکی فیبرهای عصبی در آن ناحیه را نابود می‌کنند.

درمان با جراحی

در شرایطی که دیگر هیچکدام از راه‌های درمانی پاسخ گو نیستند، جراحی می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. جراحی در این ناحیه معمولاً شامل فیوژن مفصل می‌باشد (که به آن بی‌حرکت‌سازی مفصل هم گفته می‌شود). اتصال دو سمت یک مفصل به هم (فیوژن)، سالها است که به عنوان روشی برای درمان آرتروز مفصلی و کاهش درد استفاده می‌شود.
در جراحی فیوژن، جراح به منظور ایجاد پایداری در مفصل و بالا بردن سطح استخوان‌سازی، از ایمپلنت تیتانیومی (فلزی) و پیوند استخوان در مفصل استفاده می‌کند. این عمل حدوداً یک ساعت طول می‌کشد و بیمار همان روز یا روز بعد از جراحی مرخص خواهد شد. به مدت چند هفته بعد از جراحی بیمار قادر نخواهد بود وزن خود را در مفصل جراحی شده، تحمل کند. بنابراین برای حرکت کردن باید از یک جفت عصا (Crutches) کمک بگیرد.


مراجع:

4.6 از 5  (35 رای)
به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
روی ستاره موردنظر خود بزنید و سپس دکمه "ثبت رای" را کلیک نمایید:
  
عالی
خیلی خوب
خوب
متوسط
ضعیف

نظرات و بررسی ها

در مورد این مطلب نظر دهید، سوال بپرسید: