چه عواملی می‌توانند منجر به درد در دست شوند؟
دلایل مختلفی می‌توانند منجر به درد دست شوند. در این مقاله به بررسی برخی عوامل رایج می‌پردازیم.
تاندونیت دکوروین (De Quervain’s Tendinitis)
این بیماری با نام تندینوزیس دکوروین (de Quervain’s tendinosis) نیز شناخته می‌شود. در اثر این آسیب دیدگی بخشی از مچ دست که در سمت انگشت شست قرار گرفته، دچار درد می‌شود. بروز این درد میتواند تدریجی و یا کاملا ناگهانی باشد. درد ناشی از تاندونیت دکوروین ممکن است از انگشت شست آغاز شده و به تدریج به ساعد برسد.
درد ناشی از تاندونیت دکوروین، ممکن است با انجام حرکات زیر تشدید یابد:
- مشت کردن دست
- گرفتن و نگه داشتن اشیاء
- چرخاندن مچ دست
این درد، نتیجه‌ی التهاب تاندون‌های مچ دست در ابتدای انگشت شست (محل اتصال آن به مچ) میباشد. تاندونیت دکوروین اغلب بر اثر انجام فعالیت‌های پرتکرار و یا کار کشیدن بیش از حد از دست بروز پیدا میکند. مادرانی که تازه زایمان کرده‌اند، در صورت بغل کردن نوزاد در وضعیتی نامناسب، ممکن است دچار این عارضه شوند. ایجاد شکستگی در مچ دست نیز میتواند فرد را در معرض تاندونیت دکوروین قرار دهد.
راه‌هایی که به تسکین درد ناشی از تاندونیت دکوروین کمک می‌کنند؛ عبارتند از:
- بستن آتل برای ثابت نگه داشتن انگشت شست و ساعد
- مصرف داروهای ضد التهاب
- تزریق کورتیزون
درصورت عدم تاثیر گذاری روش‌های تسکین درد ذکر شده و وخیم شدن علائم، ممکن است نیاز باشد تا بیمار تحت جراحی قرار گیرد.
سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome)
سندرم تونل کارپال از جمله اختلالات عصبی رایج در دست میباشد. درد ناشی از این اختلال عصبی در نواحی زیر بروز پیدا میکند:
- کف دست و برخی از انگشتان – به صورت دقیق‌تر ممکن است در انگشتان شست، اشاره و انگشت وسط درد داشته باشید؛ در چنین شرایطی، گرفتن اشیاء برایتان دشوار خواهد بود.
- مچ دست
- ساعد
گاهی شدت درد شب‌ها بیشتر از روزها است. برخی علائم دیگر این عارضه عبارتند از:
- ضعف
- حس مور مور شدن
- بی‌حسی
تونل کارپال، ساختاری متشکل از استخوان‌ها و بافت‌های پیوندی است که در زیر مچ دست قرار گرفته و محل عبور عصب میانی (Median Nerve) میباشد. سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق می‌افتند که این مجرای عبور عصب میانی (Median Nerve) بر اثر تورم و یا التهاب تاندون‌ها، تنگ شده و عصب را تحت فشار قرار دهد. عصب میانی، کنترل عضلات و حواس در انگشت شست و دیگر انگشتان دست (به استثنائ انگشت کوچک و نیمی از انگشت حلقه که در کنار انگشت کوچک قرار گرفته) را برعهده دارد.
روش‌های درمانی متداول برای این عارضه عبارتند از:
- استراحت دادن به دست و مچ
- مصرف داروهای ضد التهاب و یا داروهای مسکن
- استفاده از آتل مخصوص مچ دست
- تزریق استروئید
- فیزیوتراپی
پزشک درصورتی که علائمتان بیش از 6 ماه به طول بیانجامد، انجام جراحی را به شما پیشنهاد خواهد داد.
شکستگی‌ها (Fractures)
شکستگی استخوان به شدت دردناک است. البته شکستگی میتواند علاوه بر درد با علائم زیر نیز همراه باشد:
- سفتی و خشکی
- تورم
- کاهش توانایی حرکتی
به طور مثال زمانیکه یکی از انگشتان دستتان دچار شکستگی می‌شود، ممکن است نتوانید آن را کامل حرکت دهید. انگشت آسیب دیده ورم میکند و گاهی اوقات از حالت طبیعی کوتاه‌تر به نظر می‌رسد.
برخی از انواع شکستگی‌ها عبارتند از:
- شکستگی ساده (Simple Fracture). شکستگی در راستای استخوان اتفاق افتاده و پایدار میباشد.
- شکستگی پیچیده (Complex Fracture). شکستگی ممکن است سبب جابجا شدن یا دررفتگی استخوان شده و درمان آن را دشوار سازد.
- شکستگی همراه با خرد شدن (Comminuted Fracture). شکستگی که در آن استخوان به بیش از دو تکه خرد می‌شود و اغلب در اثر سوانح شدیدی مانند تصادفات با وسایل نقلیه رخ می‌دهد.
- شکستگی مرکب (Compound Fracture). در شکستگی مرکب یا شکستگی باز (Open fracture)، قطعات استخوان به پوست آسیب رسانده و از آن بیرون می‌زنند.
درمان شکستگی استخوان، بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود. برای درمان شکستگی‌های ساده معمولا گچ گیری یا بستن آتل پیشنهاد می‌گردد. اما برای درمان شکستگی‌های پیچیده‌تر، نیاز است تا از پیچ، سیم و پلاک‌هایی مخصوص استفاده شود.
آرتروز (Arthritis)
یکی از دلایل اصلی درد دست، آرتروز است. در اثر این عارضه، غضرفی که به حرکت نرم مفاصل کمک میکند، به تدریج از بین می‌رود. با تخریب غضروف مفصلی، مفاصل دچار تورمی دردناک و حتی گاهی اوقات ناتوان کننده می‌گردند.
نواحی از دست که اغلب دچار آرتروز می‌شوند عبارتند از:
- ابتدای انگشت شست (محل اتصال این انگشت به مچ دست)
- مفصل میانی انگشتان
- مفصل انتهایی انگشتان (که نزدیک به سر انگشتان میباشد)
آرتروز استخوانی (Osteoarthritis) رایج‌ترین نوع آرتروز است که در آن غضروف پوشاننده‌ی مفاصل به تدریج تخریب می‌شود. این نوع آرتروز میتواند با افزایش سن و یا بر اثر آسیب دیدگی‌هایی مانند شکستگی و یا دررفتگی بروز پیدا کند. آرتروز استخوانی با علائم زیر همراه است:
- درد
- تورم
- سفتی و خشکی
- تشکیل ندول استخوانی (Bony nodules) یا به عبارتی رشد بیش از حد سلول‌های استخوانی در اطراف مفاصل میانی و انتهایی انگشتان که در عملکرد دست تداخل ایجاد نموده و باعث تغییر شکل انگشتان می‌شود
- دردی عمیق در ابتدای انگشت شست (محل اتصال آن به مچ دست)
- ضعیف شدن دست و درنتیجه دشوار شدن انجام فعالیت‌های روزانه
درمان آرتروز به شدت و میزان ناتوان کنندگی آن وابسته است و میتواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف داروهای مسکن و یا ضد التهاب (Anti-inflammatory drugs)
- بستن آتل دور انگشتان و یا مچ دست
- گرما درمانی
- فیزیوتراپی
درصورتی که روش‌های درمانی ذکر شده در تسکین درد موثر نباشند، جراحی پیشنهاد خواهد شد.
انگشت ماشه‌ای (Trigger Finger)
پزشکان این بیماری را “stenosing tenosynovitis” می‌نامند. بر اثر این این عارضه انگشتان دست در وضعیت خم شده، قفل می‌شوند؛ در چنین شرایطی خم و راست کردن انگشت قفل شده دردناک خواهد بود. التهاب تاندون فلکسور که کنترل کننده‌ی حرکت انگشتان میباشد، عامل بروز این عارضه است. چنین شرایطی میتواند سبب ضخیم شدن تاندون‌های فلکسور که توسط غلاف تاندونی دربر گرفته شده‌اند و یا خود غلاف تاندونی، گردد. حتی ممکن است بر روی تاندون‌هایی که دچار التهاب شده‌اند، ندول یا گره نیز تشکیل شود.
تمامی این شرایط درکنار هم مانع حرکت نرم تاندون شده و در نهایت زمانیکه می‌خواهید انگشتتان را خم و راست کنید، گیر میکند. به احتمال زیاد گیر کردن و رها شدن تاندون برایتان ملموس خواهد بود.
علت بروز عارضه‌ی انگشت ماشه‌ای برای پزشکان ناشناخته است، اما شرایط زیر میتواند احتمال بروز آن را افزایش دهند:
- رماتیسم مفصلی
- نقرس
- دیابت
عارضه‌ی انگشت ماشه‌ای در خانم‌ها نسبت به آقایان رایج‌تر بوده و اغلب در افراد بین 40 تا 60 سال بروز پیدا میکند.
درمان این بیماری میتواند شامل موارد زیر باشد:
- استراحت کردن و بستن آتل
- مصرف داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه
- تزریق کورتیکواستروئید (تزریق استروئید)
اگر راه‌های درمانی ذکر شده در بهبود علائم بیمار موثر نباشند، جراحی پیشنهاد خواهد شد.
منابع:
