چرا آرنج دستم درد می‌کند؟

مفصل آرنج، یک مفصل ساده نیست؛ فعالیت‌هایی مانند: پرتاب کردن، بلند کردن، تاب دادن و بغل کردن به کمک آرنج امکان پذیرند. همین کافی است تا این مفصل را در معرض انواع آسیب دیدگی‌ها قرار دهد.

آناتومی آرنج

مفصل آرنج متشکل از سه استخوان می‌باشد؛ شامل: استخوان بازو (هومروس – Humerus)، استخوان اولنا (Ulna) و استخوان رادیوس (Radius)؛ استخوان اولنا و رادیوس، ساعد دست را تشکیل می‌دهند. انتهای این سه استخوان‌، جایی که در مفصل آرنج به هم می‌رسند، توسط غضروف مفصلی پوشیده شده است؛ غضروف سبب می‌شود تا این استخوان‌ها به نرمی روی هم حرکت نموده و مانند جاذب ضربه عمل می‌کند. این استخوان‌ها توسط بافت‌های محکمی به نام رباط (لیگامنت) در مفصل آرنج تثبیت شده‌اند.
اگر صرف نظر از اعصاب و عروق خونی، برای هرکدام از بخش‌های ذکر شده در آرنج مشکلی پیش آید، فرد دچار درد خواهد شد. در ادامه به بررسی برخی از این مشکلات می‌پردازیم.

چه عواملی می‌توانند منجر به درد در آرنج دست گردند؟

آسیب‌های ناگهانی

برخی از آسیب دیدگی‌ها به صورت ناگهانی رخ می‌دهند؛ مانند زمانیکه محکم زمین می‌خورید و یا حین ورزش ضربه‌ی محکمی به شما وارد می‌شود. برخی از این آسیب دیدگی‌ها عبارتند از:

  • دررفتگی آرنج (Dislocated Elbow). دررفتگی زمانی رخ می‌دهد که یکی از استخوان‌های تشکیل دهنده‌ی مفصل آرنج، از جایش خارج شود. یکی از دلایل معمول دررفتگی، کمک گرفتن از دست هنگام محکم زمین خوردن است. همچنین کودکانی که تازه شروع به راه رفتن نموده‌اند را اگر از ساعد گرفته و تاب دهید ممکن است دچار دررفتگی آرنج شوند؛ به این عارضه “Nursemaid’s Elbow” گفته می‌شود. اگر احساس کردید که شما یا کودکتان دچار دررفتگی آرنج شده‌اید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.
  • شکستگی آرنج (Fractured Elbow). منظور از شکستگی آرنج، شکستگی یکی از استخوان‌های تشکیل دهنده‌‌ی آن میباشد. این عارضه اغلب در اثر وارد شدن ضربه‌ای ناگهانی رخ می‌دهد؛ مانند: تصادفات و یا ورزش‌های تماسی (ورزش‌هایی که در آنها افراد شرکت کننده لزوما با هم برخورد بدنی خواهند داشت). ممکن است پس از شکستگی بتوانید آرنج خود را حرکت دهید. اگر در آرنج دستتان درد دارید و ظاهر آن نیز خوب به نظر نمی‌رسد، احتمالا دچار شکستگی شده است. در چنین شرایطی حتما به پزشک مراجعه نمایید. 
  • کشیدگی و پیچ خوردگی (Strains and Sprains). زمانیکه عضلات دچار کشیدگی بیش از حد و یا پارگی می‌شوند، “کشیدگی (Strain)” رخ می‌دهد. اگر عضلات آرنج تحت فشار بیش از حد قرار گیرند، میتوانند دچار کشیدگی شوند؛ مانند زمانیکه تلاش می‌کنید جسم سنگینی را بلند کنید یا زمانیکه حین ورزش بیش از حد از آن کار می‌کشید. اگر رباط‌ها (لیگامنت‌ها) دچار کشیدگی بیش از حد و یا پارگی شوند، “پیچ خوردگی (Sprain)” رخ می‌دهد. پیچ خوردگی آرنج اغلب در ورزشکارانی که شئ‌ای را پرتاب می‌کنند، از راکت استفاده می‌کنند و یا در ورزش‌های تماسی شرکت دارند، اتفاق می‌افتد. درمان کشیدگی و پیچ خوردگی با استراحت کردن، استفاده از پک یخ و انجام تمرینات کششی و قدرتی (به تدریج با بهبود درد) صورت می‌گیرد.

آسیب‌های تدریجی

برخی دیگر از آسیب دیدگی‌ها به تدریج و در اثر تکرار فعالیت‌هایی که آرنج را تحت فشار قرار می‌دهند، اتفاق می‌افتند. ورزش کردن و یا کار کردن در هر گونه محیط کاری (از کار کردن در کارخانه گرفته تا اداره) می‌تواند از دلایل بروز چنین آسیب‌هایی باشد.

  • بورسیت (Bursitis). این عارضه اغلب در اثر تکرار بیش از حد یک فعالیت رخ می‌دهد اما عفونت و تصادف نیز میتواند از دیگر دلایل بروز آن باشد. بورس‌ها، کیسه‌هایی پر از مایع هستند که به منظور محافظت از استخوان، تاندون‌ها و عضلات در مفاصل قرار گرفته‌اند. این کیسه‌ها حرکت پوست بر روی استخوان را نیز تسهیل می‌کنند. بورس‌ها ممکن است دچار تورم شده و سبب درد شوند؛ به چنین شرایطی بورسیت گفته می‌شود. درمان بورسیت اغلب با داروهای مسکن بوده و بهبود آن معمولا چند هفته طول می‌کشد.
  • گلف البو (Golfer’s Elbow) و تنیس البو (Tennis Elbow)! این دو عارضه از انواع عارضه‌ی تاندونیت (Tendinitis) هستند؛ به این معنا که تاندون‌های اطراف آرنج بر اثر کار زیاد دچار آسیب دیدگی شده‌اند. گلف البو و تنیس البو برخلاف اسمشان تنها محدود به گلف بازها و تنیس بازها نیست. براساس حرکات بازو در حین گلف و تنیس، هر فردی ممکن است دچار این آسیب‌ها‌ شود. تفاوت اصلی دو آسیب دیدگی این است که در تنیس البو بخش بیرونی آرنج آسیب می‌بیند درحالیکه در گلف البو بخش داخلی دچار آسیب می‌شود. 
  • اعصاب تحت فشار (Trapped Nerves). به احتمال زیاد با سندرم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome) آشنایی دارید. در این بیماری، عصبی که از مچ دست عبور می‌کند، تحت فشار قرار گرفته و سبب بروز درد در مچ و بازو می‌شود. مشابه این مشکل ممکن است به دو صورت در آرنج نیز ایجاد گردد؛ سندرم تونل کوبیتال (Cubital tunnel syndrome) و سندرم تونل رادیال (Radial tunnel syndrome). در سندرم تونل کوبیتال، یکی از اعصاب اصلی بازو (عصب اولنار) در محل عبورش از بافتی به نام تونل کوبیتال، گیر کرده و تحت فشار قرار می‌گیرد. این آسیب دیدگی ممکن است منجر به احساس سوزش و یا بی‌حسی در انگشتان، دست و یا بازو گردد. در سندرم تونل رادیال، اتفاق مشابهی رخ داده و عصب رادیال در محل عبورش نزدیک به بخش بیرونی آرنج، گیر افتاده و تحت فشار قرار می‌گیرد. این آسیب دیدگی ممکن است منجر به بروز احساس سوزش و یا بی‌حسی در ساعد بیرونی و آرنج گردد. 
  • شکستگی‌های تنشی (Stress Fractures). شکستگی تنشی معمولا در اثر کار بیش از حد سبب ایجاد ترک خوردگی خفیفی در استخوان می‌شود. این آسیب دیدگی اغلب در پاها رخ می‌دهد اما ورزشکارانی که باید حرکت‌های پرتابی انجام دهند (مانند ورزش بیسبال) ممکن است دچار شکستگی تنشی در آرنج گردند. درد ناشی از این آسیب دیدگی معمولا حین انجام حرکات پرتابی شدت پیدا می‌کند.

سایر شرایط و بیماری‌ها

بیماری‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند منجر به درد آرنج شوند. در ادامه به بررسی برخی از این بیماری‌ها می‌پردازیم:

  • آرتروز (Arthritis). انواع مختلفی از بیماری آرتروز وجود دارد که می‌تواند آرنج را تحت تاثیر قرار دهد اما دو نوع اصلی آرتروز آرنج؛ رماتیسم مفصلی و آرتروز استخوانی هستند. رماتیسم مفصلی رایج‌ترین نوع آرتروز آرنج است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم حمله نموده و سبب تورم مفاصل می‌گردد. آرتروز استخوانی در اثر از بین رفتن غضروف مفصلی ایجاد می‌شود و درنتیجه سبب کشیده شدن استخوان‌ها بر روی هم، درد و خشکی مفصل می‌گردد.
  • استئوکندریت دیسکان (Osteochondritis dissecans). اکثرا کودکان و نوجوانان در اثر مردن بخشی از بافت استخوانی اطراف آرنج، دچار این عارضه می‌شوند. در چنین شرایطی بخشی از استخوان و غضروف، از محل آسیب دیده جدا شده و حین فعالیت ایجاد درد می‌نماید. این آسیب دیدگی بیشتر در زانو دیده می‌شود اما در آرنج نیز ممکن است رخ دهد.
  • نقرس (Gout). این بیماری در حقیقت نوعی آرتروز است. نقرس در اثر رسوب کردن اسید اوریک (ماده‌ای که باید به طور طبیعی از بدن دفع گردد) به صورت کریستال در بافت‌های بدن ایجاد می‌شود. اگر تشکیل کریستال‌های اسید اوریک در آرنج اتفاق افتند، می‌تواند بسیار دردناک باشد. 
  • لوپوس (Lupus). در این بیماری سیستم ایمنی بدن به بخش‌های سالمی مانند مفاصل و اندام‌های بدن حمله می‌کند. این عارضه اغلب دست و پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما ممکن است در آرنج نیز مشکل ایجاد نماید. 
  • بیماری لایم (Lyme disease). ناقل این بیماری حشره‌ی کنه بوده و اگر به موقع درمان نشود می‌تواند سبب بروز مشکلاتی جدی گردد. بیماری لایم می‌تواند سبب بروز مشکلاتی در سیستم عصبی و درد در مفاصل (مانند آرنج) گردد.

چه زمانی نیاز است تا به پزشک مراجعه شود؟


اگر در آرنج دستتان درد دارید و ظاهر آن نیز خوب به نظر نمی‌رسد، احتمالا دچار شکستگی یا دررفتگی شده است؛ بنابراین در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.
در صورتیکه شرایط زیر را داشتید حتما پزشکتان را مطلع سازید:

  • دردی در آرنج که با استراحت کردن و استفاده از پک یخ بهبود نیافته و یا دردی که حتی زمان عدم تحرک بازو همچنان ادامه دارد
  • درد شدید، ورم و کبودی در اطراف مفصل آرنج
  • درد، ورم و سرخی رو به افزایش
  • عدم توانایی حرکت دادن آرنج (به طور مثال خم کردن آن)

منابع: